বিশ্বজুড়ে ছড়িয়ে থাকা বাঙালির নিজস্ব মঞ্চ

প্রত্যহ রবীন্দ্রনাথ

11 August, 2021 04:35:00 PM


অনিশা দত্ত। বর্ধমান মহিলা কলেজের অ্যাপ্লায়েড ম্যাথেমেটিক্সের অবসরপ্রাপ্ত অধ্যাপিকা, লেখিকা এবং বিজ্ঞান মেলার প্রাক্তন প্রধান সম্পাদিকা।

রবীন্দ্র সাহিত্য ও রবীন্দ্র সংগীত এই দ্বিধারায় রবীন্দ্রনাথ প্রত্যহ অবগাহন করে শুচিস্নিগ্ধ থাকেন। যাঁরা সাক্ষাৎ রবীন্দ্র সন্ধানে এসেছিলেন, সেইসব সৌভাগ্যবান ও সৌভাগ্যবতীদের জীবনে রবীন্দ্র প্রভাবের উল্লেখ বাতুলতার সামিল। রবীন্দ্রোত্তর যুগে যাঁরা জন্মেছেন, তাঁদের ক্ষেত্রেও যাঁরা অন্ততঃ পঞ্চাশ অতিক্রান্ত হয়েছেন, তাঁরা রবীন্দ্রনাথ সম্পর্কে যতটা মোহাবিষ্ট, যাঁরা এখনও দুই/তিন/চার -এর ঘরে রয়েছেন, তাঁরা ততটা সচেতন নন। 

নিতান্ত পরিতাপের বিষয় হলেও, এ কথা স্বীকার্য বর্তমান তরুন-তরুনীর ক্ষেত্রে রবীন্দ্রচর্চার প্রবণতা নিম্নমুখী। রবীন্দ্রনাথের অনন্যসাধারণ মননশীলতা ও সৃজনশিল্পকে নাগালের বাইরে রাখলেও, সাধারণ মানুষের স্বাভাবিক ভাবাবেগও, তাঁর প্রকাশের প্রয়াসে অপরূপ রূপ পেয়ে ধন্য হয়েছে। যাঁরা প্রকৃতই রবীন্দ্র সাহিত্য ও রবীন্দ্রসঙ্গীতের অতুল্য স্বাদ গ্রহণে সক্ষম হয়েছেন, তাঁদের প্রাত্যহিক জীবনের সঙ্গে রবীন্দ্রসাহিত্য জড়িয়ে আছে ওতপ্রোতভাবে। আসলে, মনের এমন কোনও ভাব-ভাবনা নেই, যা রবীন্দ্রনাথ ভাবেননি। 

রবীন্দ্রসংগীত সর্ববয়সে মোহাবেশ রচনা করে থাকে। বর্তমান যুব সমাজের কতটুকু অংশ হিন্দী ফিল্মি গানের চেয়ে রবীন্দ্রসংগীতকে অধিক মর্যাদা দেয়? আমাদের ছাত্রজীবনে বিদ্যালয় ও মহাবিদ্যালয়-এ যে উৎসাহ উদ্দীপনায় রবীন্দ্র জয়ন্তী পালিত হত, পরে অধ্যাপনাকালীন দেখেছি রবীন্দ্রজয়ন্তী পালনে উপস্থিত ছাত্র-ছাত্রীর সংখ্যা নিতান্ত অল্প।

রবীন্দ্র কাব্য চর্চা, রবীন্দ্র সংগীত পরিবেশন ইত্যাদি উদ্দেশ্যে আহুত সমাবেশে প্রবীণেরা অংশগ্রহণ করেন, নবীনের অভাব। যাঁরা অন্তত পাঁচের ঘরে পা রেখেছেন, তাঁদের চিন্তায়-চেতনায়, কর্মে-কামনায়, সুখে-শোকে, মিলনের আনন্দে বা বিরহের বেদনায় রবীন্দ্রনাথ অঙ্গাঙ্গী জড়িত। 

আক্ষেপের বিষয়, বর্তমান যুব সমাজের প্রাত্যহিক জীবনে রবীন্দ্র প্রভাবের মূল্যায়ন হল না। যাঁরা রবীন্দ্র রচনায় মাধুর্যের সন্ধান পেয়েছেন, তাঁদের প্রাত্যাহিক জীবনের ভাবাবেগের সবটাই অধিকার করে আছেন রবীন্দ্রনাথ। আনন্দ-বেদনায়, সুখে-দুঃখে, বিপদে-আপদে, সম্মানে-অপমানে, সংকোচে-সংকটে, আধ্যাত্মিকতায়, ধর্মে, সংসারে-সমাজে, বিজ্ঞান-জিজ্ঞাসাতেও তাঁর সবল হস্তক্ষেপে বাঙালি সমৃদ্ধ হয়েছে অহরহ।

04:35:00 PM {"id":1313,"user_id":1,"title":"\u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09cd\u09af\u09b9 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5","slug":"everyday-Rabindranath","excerpt":"\u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09cd\u09af\u09b9 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5","content":"<p><img src=\"\/storage\/app\/media\/anisha.jpg\" \/><br \/><strong>\u0985\u09a8\u09bf\u09b6\u09be \u09a6\u09a4\u09cd\u09a4\u0964&nbsp;<\/strong><strong>\u09ac\u09b0\u09cd\u09a7\u09ae\u09be\u09a8 \u09ae\u09b9\u09bf\u09b2\u09be \u0995\u09b2\u09c7\u099c\u09c7\u09b0 \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09aa\u09cd\u09b2\u09be\u09df\u09c7\u09a1 \u09ae\u09cd\u09af\u09be\u09a5\u09c7\u09ae\u09c7\u099f\u09bf\u0995\u09cd\u09b8\u09c7\u09b0 \u0985\u09ac\u09b8\u09b0\u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09aa\u09cd\u09a4 \u0985\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u09aa\u09bf\u0995\u09be, \u09b2\u09c7\u0996\u09bf\u0995\u09be \u098f\u09ac\u0982 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8&nbsp;\u09ae\u09c7\u09b2\u09be\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u0995\u09cd\u09a4\u09a8 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a7\u09be\u09a8 \u09b8\u09ae\u09cd\u09aa\u09be\u09a6\u09bf\u0995\u09be\u0964<\/strong><\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af \u0993 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4 \u098f\u0987 \u09a6\u09cd\u09ac\u09bf\u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09af\u09bc \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09cd\u09af\u09b9 \u0985\u09ac\u0997\u09be\u09b9\u09a8 \u0995\u09b0\u09c7 \u09b6\u09c1\u099a\u09bf\u09b8\u09cd\u09a8\u09bf\u0997\u09cd\u09a7 \u09a5\u09be\u0995\u09c7\u09a8\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09b8\u09be\u0995\u09cd\u09b7\u09be\u09ce \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u09a8\u09cd\u09a7\u09be\u09a8\u09c7 \u098f\u09b8\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8, \u09b8\u09c7\u0987\u09b8\u09ac \u09b8\u09cc\u09ad\u09be\u0997\u09cd\u09af\u09ac\u09be\u09a8 \u0993 \u09b8\u09cc\u09ad\u09be\u0997\u09cd\u09af\u09ac\u09a4\u09c0\u09a6\u09c7\u09b0 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u09b0 \u0989\u09b2\u09cd\u09b2\u09c7\u0996 \u09ac\u09be\u09a4\u09c1\u09b2\u09a4\u09be\u09b0 \u09b8\u09be\u09ae\u09bf\u09b2\u0964 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09cb\u09a4\u09cd\u09a4\u09b0 \u09af\u09c1\u0997\u09c7 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u099c\u09a8\u09cd\u09ae\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u0993 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09a4\u0983 \u09aa\u099e\u09cd\u099a\u09be\u09b6 \u0985\u09a4\u09bf\u0995\u09cd\u09b0\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u09b8\u09ae\u09cd\u09aa\u09b0\u09cd\u0995\u09c7 \u09af\u09a4\u099f\u09be \u09ae\u09cb\u09b9\u09be\u09ac\u09bf\u09b7\u09cd\u099f, \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u098f\u0996\u09a8\u0993 \u09a6\u09c1\u0987\/\u09a4\u09bf\u09a8\/\u099a\u09be\u09b0 -\u098f\u09b0 \u0998\u09b0\u09c7 \u09b0\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09a4\u09a4\u099f\u09be \u09b8\u099a\u09c7\u09a4\u09a8 \u09a8\u09a8\u0964&nbsp;<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09a8\u09bf\u09a4\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a4\u09be\u09aa\u09c7\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc \u09b9\u09b2\u09c7\u0993, \u098f \u0995\u09a5\u09be \u09b8\u09cd\u09ac\u09c0\u0995\u09be\u09b0\u09cd\u09af \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09a4\u09b0\u09c1\u09a8-\u09a4\u09b0\u09c1\u09a8\u09c0\u09b0 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u099a\u09b0\u09cd\u099a\u09be\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09a3\u09a4\u09be \u09a8\u09bf\u09ae\u09cd\u09a8\u09ae\u09c1\u0996\u09c0\u0964 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09a8\u09cd\u09af\u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u09ae\u09a8\u09a8\u09b6\u09c0\u09b2\u09a4\u09be \u0993 \u09b8\u09c3\u099c\u09a8\u09b6\u09bf\u09b2\u09cd\u09aa\u0995\u09c7 \u09a8\u09be\u0997\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ac\u09be\u0987\u09b0\u09c7 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7\u0993, \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u09c7\u09b0 \u09b8\u09cd\u09ac\u09be\u09ad\u09be\u09ac\u09bf\u0995 \u09ad\u09be\u09ac\u09be\u09ac\u09c7\u0997\u0993, \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09be\u09b6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09af\u09bc\u09be\u09b8\u09c7 \u0985\u09aa\u09b0\u09c2\u09aa \u09b0\u09c2\u09aa \u09aa\u09c7\u09df\u09c7 \u09a7\u09a8\u09cd\u09af \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u0987 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af \u0993 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c0\u09a4\u09c7\u09b0 \u0985\u09a4\u09c1\u09b2\u09cd\u09af \u09b8\u09cd\u09ac\u09be\u09a6 \u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3\u09c7 \u09b8\u0995\u09cd\u09b7\u09ae \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09a4\u09cd\u09af\u09b9\u09bf\u0995 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0986\u099b\u09c7 \u0993\u09a4\u09aa\u09cd\u09b0\u09cb\u09a4\u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u0964 \u0986\u09b8\u09b2\u09c7, \u09ae\u09a8\u09c7\u09b0 \u098f\u09ae\u09a8 \u0995\u09cb\u09a8\u0993 \u09ad\u09be\u09ac-\u09ad\u09be\u09ac\u09a8\u09be \u09a8\u09c7\u0987, \u09af\u09be \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u09a8\u09a8\u09bf\u0964&nbsp;<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4 \u09b8\u09b0\u09cd\u09ac\u09ac\u09df\u09b8\u09c7 \u09ae\u09cb\u09b9\u09be\u09ac\u09c7\u09b6 \u09b0\u099a\u09a8\u09be \u0995\u09b0\u09c7 \u09a5\u09be\u0995\u09c7\u0964 \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09af\u09c1\u09ac \u09b8\u09ae\u09be\u099c\u09c7\u09b0 \u0995\u09a4\u099f\u09c1\u0995\u09c1 \u0985\u0982\u09b6 \u09b9\u09bf\u09a8\u09cd\u09a6\u09c0 \u09ab\u09bf\u09b2\u09cd\u09ae\u09bf \u0997\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u099a\u09c7\u09af\u09bc\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4\u0995\u09c7 \u0985\u09a7\u09bf\u0995 \u09ae\u09b0\u09cd\u09af\u09be\u09a6\u09be \u09a6\u09c7\u09af\u09bc? \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u099b\u09be\u09a4\u09cd\u09b0\u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7 \u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09af\u09bc \u0993 \u09ae\u09b9\u09be\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09af\u09bc-\u098f \u09af\u09c7 \u0989\u09ce\u09b8\u09be\u09b9 \u0989\u09a6\u09cd\u09a6\u09c0\u09aa\u09a8\u09be\u09af\u09bc \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u099c\u09af\u09bc\u09a8\u09cd\u09a4\u09c0 \u09aa\u09be\u09b2\u09bf\u09a4 \u09b9\u09a4, \u09aa\u09b0\u09c7 \u0985\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u09aa\u09a8\u09be\u0995\u09be\u09b2\u09c0\u09a8 \u09a6\u09c7\u0996\u09c7\u099b\u09bf \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u099c\u09af\u09bc\u09a8\u09cd\u09a4\u09c0 \u09aa\u09be\u09b2\u09a8\u09c7 \u0989\u09aa\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4 \u099b\u09be\u09a4\u09cd\u09b0-\u099b\u09be\u09a4\u09cd\u09b0\u09c0\u09b0 \u09b8\u0982\u0996\u09cd\u09af\u09be \u09a8\u09bf\u09a4\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u0985\u09b2\u09cd\u09aa\u0964<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u0995\u09be\u09ac\u09cd\u09af \u099a\u09b0\u09cd\u099a\u09be, \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4 \u09aa\u09b0\u09bf\u09ac\u09c7\u09b6\u09a8 \u0987\u09a4\u09cd\u09af\u09be\u09a6\u09bf \u0989\u09a6\u09cd\u09a6\u09c7\u09b6\u09cd\u09af\u09c7 \u0986\u09b9\u09c1\u09a4 \u09b8\u09ae\u09be\u09ac\u09c7\u09b6\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09c0\u09a3\u09c7\u09b0\u09be \u0985\u0982\u09b6\u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7\u09a8, \u09a8\u09ac\u09c0\u09a8\u09c7\u09b0 \u0985\u09ad\u09be\u09ac\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09a4 \u09aa\u09be\u0981\u099a\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09c7 \u09aa\u09be \u09b0\u09c7\u0996\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u099a\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09be\u09af\u09bc-\u099a\u09c7\u09a4\u09a8\u09be\u09af\u09bc, \u0995\u09b0\u09cd\u09ae\u09c7-\u0995\u09be\u09ae\u09a8\u09be\u09af\u09bc, \u09b8\u09c1\u0996\u09c7-\u09b6\u09cb\u0995\u09c7, \u09ae\u09bf\u09b2\u09a8\u09c7\u09b0 \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6\u09c7 \u09ac\u09be \u09ac\u09bf\u09b0\u09b9\u09c7\u09b0 \u09ac\u09c7\u09a6\u09a8\u09be\u09af\u09bc \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u0985\u0999\u09cd\u0997\u09be\u0999\u09cd\u0997\u09c0 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09a4\u0964&nbsp;<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0986\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09aa\u09c7\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc, \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09af\u09c1\u09ac \u09b8\u09ae\u09be\u099c\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09a4\u09cd\u09af\u09b9\u09bf\u0995 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u09b0 \u09ae\u09c2\u09b2\u09cd\u09af\u09be\u09af\u09bc\u09a8 \u09b9\u09b2 \u09a8\u09be\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b0\u099a\u09a8\u09be\u09af\u09bc \u09ae\u09be\u09a7\u09c1\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09b8\u09a8\u09cd\u09a7\u09be\u09a8 \u09aa\u09c7\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09a4\u09cd\u09af\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09be\u09ac\u09be\u09ac\u09c7\u0997\u09c7\u09b0 \u09b8\u09ac\u099f\u09be\u0987 \u0985\u09a7\u09bf\u0995\u09be\u09b0 \u0995\u09b0\u09c7 \u0986\u099b\u09c7\u09a8 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5\u0964 \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6-\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8\u09be\u09af\u09bc, \u09b8\u09c1\u0996\u09c7-\u09a6\u09c1\u0983\u0996\u09c7, \u09ac\u09bf\u09aa\u09a6\u09c7-\u0986\u09aa\u09a6\u09c7, \u09b8\u09ae\u09cd\u09ae\u09be\u09a8\u09c7-\u0985\u09aa\u09ae\u09be\u09a8\u09c7, \u09b8\u0982\u0995\u09cb\u099a\u09c7-\u09b8\u0982\u0995\u099f\u09c7, \u0986\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u09a4\u09cd\u09ae\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09af\u09bc, \u09a7\u09b0\u09cd\u09ae\u09c7, \u09b8\u0982\u09b8\u09be\u09b0\u09c7-\u09b8\u09ae\u09be\u099c\u09c7, \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8-\u099c\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09b8\u09be\u09a4\u09c7\u0993 \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u09b8\u09ac\u09b2 \u09b9\u09b8\u09cd\u09a4\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09aa\u09c7 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09b8\u09ae\u09c3\u09a6\u09cd\u09a7 \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u0985\u09b9\u09b0\u09b9\u0964<\/p>","content_html":"<p><img src=\"\/storage\/app\/media\/anisha.jpg\"><br><strong>\u0985\u09a8\u09bf\u09b6\u09be \u09a6\u09a4\u09cd\u09a4\u0964\u00a0<\/strong><strong>\u09ac\u09b0\u09cd\u09a7\u09ae\u09be\u09a8 \u09ae\u09b9\u09bf\u09b2\u09be \u0995\u09b2\u09c7\u099c\u09c7\u09b0 \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09aa\u09cd\u09b2\u09be\u09df\u09c7\u09a1 \u09ae\u09cd\u09af\u09be\u09a5\u09c7\u09ae\u09c7\u099f\u09bf\u0995\u09cd\u09b8\u09c7\u09b0 \u0985\u09ac\u09b8\u09b0\u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09aa\u09cd\u09a4 \u0985\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u09aa\u09bf\u0995\u09be, \u09b2\u09c7\u0996\u09bf\u0995\u09be \u098f\u09ac\u0982 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u00a0\u09ae\u09c7\u09b2\u09be\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u0995\u09cd\u09a4\u09a8 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a7\u09be\u09a8 \u09b8\u09ae\u09cd\u09aa\u09be\u09a6\u09bf\u0995\u09be\u0964<\/strong><\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af \u0993 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4 \u098f\u0987 \u09a6\u09cd\u09ac\u09bf\u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09af\u09bc \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09cd\u09af\u09b9 \u0985\u09ac\u0997\u09be\u09b9\u09a8 \u0995\u09b0\u09c7 \u09b6\u09c1\u099a\u09bf\u09b8\u09cd\u09a8\u09bf\u0997\u09cd\u09a7 \u09a5\u09be\u0995\u09c7\u09a8\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09b8\u09be\u0995\u09cd\u09b7\u09be\u09ce \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u09a8\u09cd\u09a7\u09be\u09a8\u09c7 \u098f\u09b8\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8, \u09b8\u09c7\u0987\u09b8\u09ac \u09b8\u09cc\u09ad\u09be\u0997\u09cd\u09af\u09ac\u09be\u09a8 \u0993 \u09b8\u09cc\u09ad\u09be\u0997\u09cd\u09af\u09ac\u09a4\u09c0\u09a6\u09c7\u09b0 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u09b0 \u0989\u09b2\u09cd\u09b2\u09c7\u0996 \u09ac\u09be\u09a4\u09c1\u09b2\u09a4\u09be\u09b0 \u09b8\u09be\u09ae\u09bf\u09b2\u0964 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09cb\u09a4\u09cd\u09a4\u09b0 \u09af\u09c1\u0997\u09c7 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u099c\u09a8\u09cd\u09ae\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u0993 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09a4\u0983 \u09aa\u099e\u09cd\u099a\u09be\u09b6 \u0985\u09a4\u09bf\u0995\u09cd\u09b0\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u09b8\u09ae\u09cd\u09aa\u09b0\u09cd\u0995\u09c7 \u09af\u09a4\u099f\u09be \u09ae\u09cb\u09b9\u09be\u09ac\u09bf\u09b7\u09cd\u099f, \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u098f\u0996\u09a8\u0993 \u09a6\u09c1\u0987\/\u09a4\u09bf\u09a8\/\u099a\u09be\u09b0 -\u098f\u09b0 \u0998\u09b0\u09c7 \u09b0\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09a4\u09a4\u099f\u09be \u09b8\u099a\u09c7\u09a4\u09a8 \u09a8\u09a8\u0964\u00a0<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09a8\u09bf\u09a4\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a4\u09be\u09aa\u09c7\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc \u09b9\u09b2\u09c7\u0993, \u098f \u0995\u09a5\u09be \u09b8\u09cd\u09ac\u09c0\u0995\u09be\u09b0\u09cd\u09af \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09a4\u09b0\u09c1\u09a8-\u09a4\u09b0\u09c1\u09a8\u09c0\u09b0 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u099a\u09b0\u09cd\u099a\u09be\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09a3\u09a4\u09be \u09a8\u09bf\u09ae\u09cd\u09a8\u09ae\u09c1\u0996\u09c0\u0964 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09a8\u09cd\u09af\u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u09ae\u09a8\u09a8\u09b6\u09c0\u09b2\u09a4\u09be \u0993 \u09b8\u09c3\u099c\u09a8\u09b6\u09bf\u09b2\u09cd\u09aa\u0995\u09c7 \u09a8\u09be\u0997\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ac\u09be\u0987\u09b0\u09c7 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7\u0993, \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u09c7\u09b0 \u09b8\u09cd\u09ac\u09be\u09ad\u09be\u09ac\u09bf\u0995 \u09ad\u09be\u09ac\u09be\u09ac\u09c7\u0997\u0993, \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09be\u09b6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09af\u09bc\u09be\u09b8\u09c7 \u0985\u09aa\u09b0\u09c2\u09aa \u09b0\u09c2\u09aa \u09aa\u09c7\u09df\u09c7 \u09a7\u09a8\u09cd\u09af \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u0987 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af \u0993 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c0\u09a4\u09c7\u09b0 \u0985\u09a4\u09c1\u09b2\u09cd\u09af \u09b8\u09cd\u09ac\u09be\u09a6 \u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3\u09c7 \u09b8\u0995\u09cd\u09b7\u09ae \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09a4\u09cd\u09af\u09b9\u09bf\u0995 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0986\u099b\u09c7 \u0993\u09a4\u09aa\u09cd\u09b0\u09cb\u09a4\u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u0964 \u0986\u09b8\u09b2\u09c7, \u09ae\u09a8\u09c7\u09b0 \u098f\u09ae\u09a8 \u0995\u09cb\u09a8\u0993 \u09ad\u09be\u09ac-\u09ad\u09be\u09ac\u09a8\u09be \u09a8\u09c7\u0987, \u09af\u09be \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u09a8\u09a8\u09bf\u0964\u00a0<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4 \u09b8\u09b0\u09cd\u09ac\u09ac\u09df\u09b8\u09c7 \u09ae\u09cb\u09b9\u09be\u09ac\u09c7\u09b6 \u09b0\u099a\u09a8\u09be \u0995\u09b0\u09c7 \u09a5\u09be\u0995\u09c7\u0964 \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09af\u09c1\u09ac \u09b8\u09ae\u09be\u099c\u09c7\u09b0 \u0995\u09a4\u099f\u09c1\u0995\u09c1 \u0985\u0982\u09b6 \u09b9\u09bf\u09a8\u09cd\u09a6\u09c0 \u09ab\u09bf\u09b2\u09cd\u09ae\u09bf \u0997\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u099a\u09c7\u09af\u09bc\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4\u0995\u09c7 \u0985\u09a7\u09bf\u0995 \u09ae\u09b0\u09cd\u09af\u09be\u09a6\u09be \u09a6\u09c7\u09af\u09bc? \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u099b\u09be\u09a4\u09cd\u09b0\u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7 \u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09af\u09bc \u0993 \u09ae\u09b9\u09be\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09af\u09bc-\u098f \u09af\u09c7 \u0989\u09ce\u09b8\u09be\u09b9 \u0989\u09a6\u09cd\u09a6\u09c0\u09aa\u09a8\u09be\u09af\u09bc \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u099c\u09af\u09bc\u09a8\u09cd\u09a4\u09c0 \u09aa\u09be\u09b2\u09bf\u09a4 \u09b9\u09a4, \u09aa\u09b0\u09c7 \u0985\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u09aa\u09a8\u09be\u0995\u09be\u09b2\u09c0\u09a8 \u09a6\u09c7\u0996\u09c7\u099b\u09bf \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u099c\u09af\u09bc\u09a8\u09cd\u09a4\u09c0 \u09aa\u09be\u09b2\u09a8\u09c7 \u0989\u09aa\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4 \u099b\u09be\u09a4\u09cd\u09b0-\u099b\u09be\u09a4\u09cd\u09b0\u09c0\u09b0 \u09b8\u0982\u0996\u09cd\u09af\u09be \u09a8\u09bf\u09a4\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u0985\u09b2\u09cd\u09aa\u0964<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u0995\u09be\u09ac\u09cd\u09af \u099a\u09b0\u09cd\u099a\u09be, \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b8\u0982\u0997\u09c0\u09a4 \u09aa\u09b0\u09bf\u09ac\u09c7\u09b6\u09a8 \u0987\u09a4\u09cd\u09af\u09be\u09a6\u09bf \u0989\u09a6\u09cd\u09a6\u09c7\u09b6\u09cd\u09af\u09c7 \u0986\u09b9\u09c1\u09a4 \u09b8\u09ae\u09be\u09ac\u09c7\u09b6\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09c0\u09a3\u09c7\u09b0\u09be \u0985\u0982\u09b6\u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7\u09a8, \u09a8\u09ac\u09c0\u09a8\u09c7\u09b0 \u0985\u09ad\u09be\u09ac\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09a4 \u09aa\u09be\u0981\u099a\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09c7 \u09aa\u09be \u09b0\u09c7\u0996\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u099a\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09be\u09af\u09bc-\u099a\u09c7\u09a4\u09a8\u09be\u09af\u09bc, \u0995\u09b0\u09cd\u09ae\u09c7-\u0995\u09be\u09ae\u09a8\u09be\u09af\u09bc, \u09b8\u09c1\u0996\u09c7-\u09b6\u09cb\u0995\u09c7, \u09ae\u09bf\u09b2\u09a8\u09c7\u09b0 \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6\u09c7 \u09ac\u09be \u09ac\u09bf\u09b0\u09b9\u09c7\u09b0 \u09ac\u09c7\u09a6\u09a8\u09be\u09af\u09bc \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5 \u0985\u0999\u09cd\u0997\u09be\u0999\u09cd\u0997\u09c0 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09a4\u0964\u00a0<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0986\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09aa\u09c7\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc, \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09af\u09c1\u09ac \u09b8\u09ae\u09be\u099c\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09a4\u09cd\u09af\u09b9\u09bf\u0995 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09c7\u09b0 \u09ae\u09c2\u09b2\u09cd\u09af\u09be\u09af\u09bc\u09a8 \u09b9\u09b2 \u09a8\u09be\u0964 \u09af\u09be\u0981\u09b0\u09be \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0 \u09b0\u099a\u09a8\u09be\u09af\u09bc \u09ae\u09be\u09a7\u09c1\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09b8\u09a8\u09cd\u09a7\u09be\u09a8 \u09aa\u09c7\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7\u09a8, \u09a4\u09be\u0981\u09a6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09a4\u09cd\u09af\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u099c\u09c0\u09ac\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09be\u09ac\u09be\u09ac\u09c7\u0997\u09c7\u09b0 \u09b8\u09ac\u099f\u09be\u0987 \u0985\u09a7\u09bf\u0995\u09be\u09b0 \u0995\u09b0\u09c7 \u0986\u099b\u09c7\u09a8 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5\u0964 \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6-\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8\u09be\u09af\u09bc, \u09b8\u09c1\u0996\u09c7-\u09a6\u09c1\u0983\u0996\u09c7, \u09ac\u09bf\u09aa\u09a6\u09c7-\u0986\u09aa\u09a6\u09c7, \u09b8\u09ae\u09cd\u09ae\u09be\u09a8\u09c7-\u0985\u09aa\u09ae\u09be\u09a8\u09c7, \u09b8\u0982\u0995\u09cb\u099a\u09c7-\u09b8\u0982\u0995\u099f\u09c7, \u0986\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u09a4\u09cd\u09ae\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09af\u09bc, \u09a7\u09b0\u09cd\u09ae\u09c7, \u09b8\u0982\u09b8\u09be\u09b0\u09c7-\u09b8\u09ae\u09be\u099c\u09c7, \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8-\u099c\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09b8\u09be\u09a4\u09c7\u0993 \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u09b8\u09ac\u09b2 \u09b9\u09b8\u09cd\u09a4\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09aa\u09c7 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09b8\u09ae\u09c3\u09a6\u09cd\u09a7 \u09b9\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u0985\u09b9\u09b0\u09b9\u0964<\/p>","published_at":"2021-08-11 16:35:00","published":1,"created_at":"2021-08-11 16:36:49","updated_at":"2023-06-26 16:30:23","metadata":null,"ginopane_blogtaxonomy_series_id":null,"seo_title":null,"seo_description":null,"seo_keywords":null,"canonical_url":null,"redirect_url":null,"robot_index":null,"robot_follow":null,"summary":"\u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09cd\u09af\u09b9 \u09b0\u09ac\u09c0\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09a8\u09be\u09a5","has_summary":true,"categories":[{"id":25,"name":"\u09b8\u0982\u09b8\u09cd\u0995\u09c3\u09a4\u09bf","slug":"culture","code":null,"description":"","parent_id":null,"nest_left":29,"nest_right":42,"nest_depth":0,"created_at":"2019-01-29 13:30:50","updated_at":"2019-02-12 14:15:34","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/culture","pivot":{"post_id":1313,"category_id":25}},{"id":28,"name":"\u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af","slug":"litrature","code":null,"description":"","parent_id":25,"nest_left":30,"nest_right":31,"nest_depth":1,"created_at":"2019-02-07 12:35:48","updated_at":"2019-03-30 13:00:16","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/litrature","pivot":{"post_id":1313,"category_id":28}}],"featured_images":[{"id":1890,"disk_name":"6113af445e60f788768058.jpg","file_name":"AnishaDutta-900.jpg","file_size":61430,"content_type":"image\/jpeg","title":null,"description":null,"field":"featured_images","sort_order":1890,"created_at":"2021-08-11 16:36:44","updated_at":"2021-08-11 16:36:49","path":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/storage\/app\/uploads\/public\/611\/3af\/445\/6113af445e60f788768058.jpg","extension":"jpg"}]} November 16th am 30 1:15am


SUBSCRIBE TO NEWSLETTER

SUSCRIBETE