কৃষ্ণ বিবর ও সাধারণ আপেক্ষিকতার পুনর্জন্ম (প্রথম পর্ব)
দীপেন ভট্টাচার্য , গল্পকার ও জ্যোতির্বিদ, আমেরিকা প্রবাসী।
(১)
গত এক দশক ধরে কৃষ্ণগহ্বর সংক্রান্ত প্রচুরগবেষণা ও আবিষ্কার হচ্ছে। এর মধ্যে অন্যতম দুটি হল, ২০১৫ সালে LIGO যন্ত্র দিয়ে মহাকর্ষীয় তরঙ্গ পর্যবেক্ষণ এবং দ্বিতীয়টি হল, ২০১৯সনে ETH বেতার দূরবীন দিয়ে M৮৭ গ্যালাক্সির কেন্দ্রে অবস্থিত দানবীয় কৃষ্ণগহ্বরের বা ব্ল্যাক হোলের ছায়ার ছবি গ্রহণ। মহাকর্ষীয় তরঙ্গের উৎস হিসেবে বিজ্ঞানীরা বহুদূরের গ্যালাক্সিতে দুটি কৃষ্ণগহ্বরেরসংঘর্ষকে চিহ্নিত করেন। ২০১৭ সালে LIGO-এর সঙ্গে যুক্ত তিনজন বিজ্ঞানীকে নোবেল দেয়া হয়। তাই এবার ETH-এর সঙ্গে যুক্ত বিজ্ঞানীরা নোবেল পুরস্কার পেলেও পেতে পারেন বলে ধারণা করা হয়েছিল। তবে ETH না পেলেও কৃষ্ণগহ্বর ও আইনস্টাইনের সাধারণ আপেক্ষিকতা তত্ত্ববর্তমান বিজ্ঞান মানসকে যে কতখানি প্রভাবিত করছে সেটা ২০২০ সালের পদার্থবিদ্যায় নোবেল পুরস্কারের মাধ্যমে বোঝা গেছে। কারণ এবছরের পুরস্কারও কৃষ্ণগহ্বরের সঙ্গেই জড়িত।
আইনস্টাইনের দেয়া সাধারণ আপেক্ষিকতা তত্ব অনুযায়ী আমাদের মহাবিশ্বে দেশ-কাল, অর্থাৎ স্থান ও সময় মিলিতভাবে একটা অদৃশ্য চাদরের মত ছড়িয়ে আছে, অর্থাৎ যাকে আমরা শূন্যস্থান বলছি আসলে তাতে অদৃশ্য দেশ-কালের তন্তু বিস্তৃত। সেই দেশ-কালের চাদরে (একে বিজ্ঞানের ভাষায় মেট্রিক বলা হয়) যদি কোনো বস্তু রাখা হয় তবে তার ভর সেই দেশ-কালকে বক্র করবে, যেমন টানটান একটি চাদরের ওপর কোনো ভারী গোলক রাখলে সেটা চাদরটাকে বাঁকিয়ে দেবে। আমরা সহ যে কোনো বস্তু-কণা অথবা আলোক-কণা তখন দেশ-কালের সেই বক্র পথ ছাড়া অন্য কোনো পথ ভ্রমণ করতে পারবে না। ১৯০৫ সনে আইনস্টাইন যে বিশেষ আপেক্ষিকতা তত্ত্ব দিয়েছিলেন তাতে বস্তুকে শক্তিতে রূপান্তর করার একটি সমীকরণ ছিল যাকে আমরা E = mc2 বলে জানি। কাজেই আইনস্টাইনের সাধারণ আপেক্ষিকতায় শুধু যে বস্তু রাখলেই দেশ-কালের মেট্রিক বাঁকা হবে তা নয়, শক্তিও সেই মেট্রিককে বাঁকিয়ে দিতে পারে। সূর্য তার ভর দিয়ে আশেপাশের দেশ-কালের মেট্রিককে বক্র করে, পৃথিবী সেই বক্রতায় বাধ্য হয় সূর্যের চারদিকে ঘুরতে। সাধারণ আপেক্ষিকতা বস্তু ও শক্তির মহাকর্ষের প্রভাব নির্ধারণ করে, কিন্তু এই জ্যামিতিক বিজ্ঞানের গভীরতা নিউটনীয় মহাকর্ষ সূত্র থেকে অনেক শক্তিশালী, আপেক্ষিকতা সমীকরণ থেকে বহু অনুসিদ্ধান্ত আহরণ করা সম্ভব যা কিনা প্রকৃতির অনেক প্রপঞ্চকে ব্যাখ্যা করে।
এখানে বলে রাখি সূর্য যদি কৃষ্ণ বিবরে পরিণত হয় (বাস্তবে তা হবে না), তার আকার হত ছয় কিলোমিটার ব্যাসের, তাতে পৃথিবীর ওপর কোনো মাধ্যাকর্ষণজনিত কোন প্রভাব পড়ত না, পৃথিবী তার আগের কক্ষপথেই চলত, সূর্যে পতিত হত না। সূর্য কৃষ্ণ বিবরে পরিণত হলে মহাকর্ষের প্রভাব শুধুমাত্র সূর্যের বর্তমান ব্যাসের মধ্যেই পরিবর্তিত হত, এর বাইরে নয়।
দ্বিতীয় পর্বের লিঙ্ক: http://www.banglaworldwide.com/post/The-rebirth-of-black-holes-and-general-relativity-second-part
12:45:00 PM {"id":892,"user_id":1,"title":"\u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae (\u09aa\u09cd\u09b0\u09a5\u09ae \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac)","slug":"The-rebirth-of-black-holes-and-general-relativity-First-part","excerpt":"(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)","content":"<p style=\"text-align: justify;\"><strong><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen_100.jpg\" \/><br \/><span class=\"il\">\u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8<\/span>\u00a0<span class=\"il\">\u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af<\/span>, \u0997\u09b2\u09cd\u09aa\u0995\u09be\u09b0 \u0993 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6, \u0986\u09ae\u09c7\u09b0\u09bf\u0995\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09be\u09b8\u09c0\u0964\u00a0<\/strong>\u00a0<br \/><br \/>(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">(\u09e7)<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0997\u09a4 \u098f\u0995 \u09a6\u09b6\u0995 \u09a7\u09b0\u09c7 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0 \u09b8\u0982\u0995\u09cd\u09b0\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09aa\u09cd\u09b0\u099a\u09c1\u09b0\u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be \u0993 \u0986\u09ac\u09bf\u09b7\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09b9\u099a\u09cd\u099b\u09c7\u0964 \u098f\u09b0 \u09ae\u09a7\u09cd\u09af\u09c7 \u0985\u09a8\u09cd\u09af\u09a4\u09ae \u09a6\u09c1\u099f\u09bf \u09b9\u09b2, \u09e8\u09e6\u09e7\u09eb \u09b8\u09be\u09b2\u09c7 LIGO \u09af\u09a8\u09cd\u09a4\u09cd\u09b0 \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c0\u09df \u09a4\u09b0\u0999\u09cd\u0997 \u09aa\u09b0\u09cd\u09af\u09ac\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09a3 \u098f\u09ac\u0982 \u09a6\u09cd\u09ac\u09bf\u09a4\u09c0\u09df\u099f\u09bf \u09b9\u09b2, \u09e8\u09e6\u09e7\u09ef\u09b8\u09a8\u09c7 ETH \u09ac\u09c7\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c2\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8 \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 M\u09ee\u09ed \u0997\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09be\u0995\u09cd\u09b8\u09bf\u09b0 \u0995\u09c7\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7 \u0985\u09ac\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4 \u09a6\u09be\u09a8\u09ac\u09c0\u09df \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ac\u09be \u09ac\u09cd\u09b2\u09cd\u09af\u09be\u0995 \u09b9\u09cb\u09b2\u09c7\u09b0 \u099b\u09be\u09df\u09be\u09b0 \u099b\u09ac\u09bf \u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3\u0964 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c0\u09df \u09a4\u09b0\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u09b0 \u0989\u09ce\u09b8 \u09b9\u09bf\u09b8\u09c7\u09ac\u09c7 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0\u09be \u09ac\u09b9\u09c1\u09a6\u09c2\u09b0\u09c7\u09b0 \u0997\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09be\u0995\u09cd\u09b8\u09bf\u09a4\u09c7 \u09a6\u09c1\u099f\u09bf \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0\u09b8\u0982\u0998\u09b0\u09cd\u09b7\u0995\u09c7 \u099a\u09bf\u09b9\u09cd\u09a8\u09bf\u09a4 \u0995\u09b0\u09c7\u09a8\u0964 \u09e8\u09e6\u09e7\u09ed \u09b8\u09be\u09b2\u09c7 LIGO-\u098f\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09af\u09c1\u0995\u09cd\u09a4 \u09a4\u09bf\u09a8\u099c\u09a8 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u0995\u09c7 \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09a6\u09c7\u09df\u09be \u09b9\u09df\u0964 \u09a4\u09be\u0987 \u098f\u09ac\u09be\u09b0 ETH-\u098f\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09af\u09c1\u0995\u09cd\u09a4 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0\u09be \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u0993 \u09aa\u09c7\u09a4\u09c7 \u09aa\u09be\u09b0\u09c7\u09a8 \u09ac\u09b2\u09c7 \u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u09be \u0995\u09b0\u09be \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u0964 \u09a4\u09ac\u09c7 ETH \u09a8\u09be \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u0993 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0 \u0993 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8 \u09ae\u09be\u09a8\u09b8\u0995\u09c7 \u09af\u09c7 \u0995\u09a4\u0996\u09be\u09a8\u09bf \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09bf\u09a4 \u0995\u09b0\u099b\u09c7 \u09b8\u09c7\u099f\u09be \u09e8\u09e6\u09e8\u09e6 \u09b8\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09ae\u09c7 \u09ac\u09cb\u099d\u09be \u0997\u09c7\u099b\u09c7\u0964 \u0995\u09be\u09b0\u09a3 \u098f\u09ac\u099b\u09b0\u09c7\u09b0 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0993 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0987 \u099c\u09dc\u09bf\u09a4\u0964<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\"><img src=\"\/storage\/app\/media\/Blackhole2.jpg\" width=\"340\" height=\"304\" \/><br \/>Event Horizon Telescope (EHT) \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 \u09ac\u09c7\u09a4\u09be\u09b0 \u09a4\u09b0\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0\u09be \u09af\u09c7\u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u099b\u09be\u09df\u09be\u09b0 \u099b\u09ac\u09bf \u09a4\u09c1\u09b2\u09a4\u09c7 \u09b8\u0995\u09cd\u09b7\u09ae \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b8\u09c7\u099f\u09bf \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u0995\u09be\u099b \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09df \u09b8\u09be\u09dc\u09c7 \u09aa\u09be\u0981\u099a \u0995\u09cb\u099f\u09bf \u0986\u09b2\u09cb\u0995\u09ac\u09b0\u09cd\u09b7 \u09a6\u09c2\u09b0\u09c7, M\u09ee\u09ed \u09a8\u09be\u09ae\u09c7, \u098f\u0995\u099f\u09bf \u0997\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09be\u0995\u09cd\u09b8\u09bf\u09b0 \u0995\u09c7\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7 \u0985\u09ac\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4\u0964 \u098f\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09b9\u099a\u09cd\u099b\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09df \u099b\u2019\u09b6 \u09b7\u09be\u099f \u0995\u09cb\u099f\u09bf \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b8\u09ae\u09be\u09a8\u0964 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0985\u09b0\u09cd\u09a5 \u0997\u09b0\u09cd\u09a4 \u09ac\u09be \u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0, \u09b8\u09c7\u0987 \u0985\u09b0\u09cd\u09a5\u09c7 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u09b9\u09b2 \u09ac\u09cd\u09b2\u09cd\u09af\u09be\u0995 \u09b9\u09cb\u09b2 \u0995\u09a5\u09be\u099f\u09bf\u09b0 \u09ac\u0999\u09cd\u0997\u09be\u09a8\u09c1\u09ac\u09be\u09a6\u0964<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09a6\u09c7\u09df\u09be \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09ac \u0985\u09a8\u09c1\u09af\u09be\u09df\u09c0 \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u09ae\u09b9\u09be\u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09c7 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2, \u0985\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09ce \u09b8\u09cd\u09a5\u09be\u09a8 \u0993 \u09b8\u09ae\u09df \u09ae\u09bf\u09b2\u09bf\u09a4\u09ad\u09be\u09ac\u09c7 \u098f\u0995\u099f\u09be \u0985\u09a6\u09c3\u09b6\u09cd\u09af \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4 \u099b\u09dc\u09bf\u09df\u09c7 \u0986\u099b\u09c7, \u0985\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09ce \u09af\u09be\u0995\u09c7 \u0986\u09ae\u09b0\u09be \u09b6\u09c2\u09a8\u09cd\u09af\u09b8\u09cd\u09a5\u09be\u09a8 \u09ac\u09b2\u099b\u09bf \u0986\u09b8\u09b2\u09c7 \u09a4\u09be\u09a4\u09c7 \u0985\u09a6\u09c3\u09b6\u09cd\u09af \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09a4\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09ac\u09bf\u09b8\u09cd\u09a4\u09c3\u09a4\u0964 \u09b8\u09c7\u0987 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u09c7 (\u098f\u0995\u09c7 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09be\u09b7\u09be\u09df \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995 \u09ac\u09b2\u09be \u09b9\u09df) \u09af\u09a6\u09bf \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09b0\u09be\u0996\u09be \u09b9\u09df \u09a4\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u0995\u09c7 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0 \u0995\u09b0\u09ac\u09c7, \u09af\u09c7\u09ae\u09a8 \u099f\u09be\u09a8\u099f\u09be\u09a8 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u09c7\u09b0 \u0993\u09aa\u09b0 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ad\u09be\u09b0\u09c0 \u0997\u09cb\u09b2\u0995 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7 \u09b8\u09c7\u099f\u09be \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u099f\u09be\u0995\u09c7 \u09ac\u09be\u0981\u0995\u09bf\u09df\u09c7 \u09a6\u09c7\u09ac\u09c7\u0964 \u0986\u09ae\u09b0\u09be \u09b8\u09b9 \u09af\u09c7 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1-\u0995\u09a3\u09be \u0985\u09a5\u09ac\u09be \u0986\u09b2\u09cb\u0995-\u0995\u09a3\u09be \u09a4\u0996\u09a8 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0 \u09aa\u09a5 \u099b\u09be\u09dc\u09be \u0985\u09a8\u09cd\u09af \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09aa\u09a5 \u09ad\u09cd\u09b0\u09ae\u09a3 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7 \u09aa\u09be\u09b0\u09ac\u09c7 \u09a8\u09be\u0964 \u09e7\u09ef\u09e6\u09eb \u09b8\u09a8\u09c7 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8 \u09af\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b6\u09c7\u09b7 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac \u09a6\u09bf\u09df\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u09a4\u09be\u09a4\u09c7 \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1\u0995\u09c7 \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u09a4\u09c7 \u09b0\u09c2\u09aa\u09be\u09a8\u09cd\u09a4\u09b0 \u0995\u09b0\u09be\u09b0 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09b8\u09ae\u09c0\u0995\u09b0\u09a3 \u099b\u09bf\u09b2 \u09af\u09be\u0995\u09c7 \u0986\u09ae\u09b0\u09be E = mc2 \u09ac\u09b2\u09c7 \u099c\u09be\u09a8\u09bf\u0964 \u0995\u09be\u099c\u09c7\u0987 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09df \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1 \u09af\u09c7 \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7\u0987 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995 \u09ac\u09be\u0981\u0995\u09be \u09b9\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be \u09a8\u09df, \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u0993 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995\u0995\u09c7 \u09ac\u09be\u0981\u0995\u09bf\u09df\u09c7 \u09a6\u09bf\u09a4\u09c7 \u09aa\u09be\u09b0\u09c7\u0964 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af \u09a4\u09be\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 \u0986\u09b6\u09c7\u09aa\u09be\u09b6\u09c7\u09b0 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995\u0995\u09c7 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0 \u0995\u09b0\u09c7, \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0\u09a4\u09be\u09df \u09ac\u09be\u09a7\u09cd\u09af \u09b9\u09df \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u09c7 \u0998\u09c1\u09b0\u09a4\u09c7\u0964 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1 \u0993 \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u09b0 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac \u09a8\u09bf\u09b0\u09cd\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7, \u0995\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u098f\u0987 \u099c\u09cd\u09af\u09be\u09ae\u09bf\u09a4\u09bf\u0995 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u0997\u09ad\u09c0\u09b0\u09a4\u09be \u09a8\u09bf\u0989\u099f\u09a8\u09c0\u09df \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7 \u09b8\u09c2\u09a4\u09cd\u09b0 \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u0985\u09a8\u09c7\u0995 \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u09b6\u09be\u09b2\u09c0, \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09b8\u09ae\u09c0\u0995\u09b0\u09a3 \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u09ac\u09b9\u09c1 \u0985\u09a8\u09c1\u09b8\u09bf\u09a6\u09cd\u09a7\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u0986\u09b9\u09b0\u09a3 \u0995\u09b0\u09be \u09b8\u09ae\u09cd\u09ad\u09ac \u09af\u09be \u0995\u09bf\u09a8\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u09bf\u09b0 \u0985\u09a8\u09c7\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09aa\u099e\u09cd\u099a\u0995\u09c7 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u0996\u09cd\u09af\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u0964<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u098f\u0996\u09be\u09a8\u09c7 \u09ac\u09b2\u09c7 \u09b0\u09be\u0996\u09bf \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af \u09af\u09a6\u09bf \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4 \u09b9\u09df (\u09ac\u09be\u09b8\u09cd\u09a4\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be \u09b9\u09ac\u09c7 \u09a8\u09be), \u09a4\u09be\u09b0 \u0986\u0995\u09be\u09b0 \u09b9\u09a4 \u099b\u09df \u0995\u09bf\u09b2\u09cb\u09ae\u09bf\u099f\u09be\u09b0 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u09b8\u09c7\u09b0, \u09a4\u09be\u09a4\u09c7 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u09b0 \u0993\u09aa\u09b0 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09a3\u099c\u09a8\u09bf\u09a4 \u0995\u09cb\u09a8 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac \u09aa\u09dc\u09a4 \u09a8\u09be, \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0 \u09a4\u09be\u09b0 \u0986\u0997\u09c7\u09b0 \u0995\u0995\u09cd\u09b7\u09aa\u09a5\u09c7\u0987 \u099a\u09b2\u09a4, \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7 \u09aa\u09a4\u09bf\u09a4 \u09b9\u09a4 \u09a8\u09be\u0964 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4 \u09b9\u09b2\u09c7 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1\u09ae\u09be\u09a4\u09cd\u09b0 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u09b8\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a7\u09cd\u09af\u09c7\u0987 \u09aa\u09b0\u09bf\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf\u09a4 \u09b9\u09a4, \u098f\u09b0 \u09ac\u09be\u0987\u09b0\u09c7 \u09a8\u09df\u0964 <br \/><br \/>(\u099a\u09b2\u09ac\u09c7)<\/p>\r\n<p style=\"text-align: left;\"><strong>\u09a6\u09cd\u09ac\u09bf\u09a4\u09c0\u09df \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac\u09c7\u09b0 \u09b2\u09bf\u0999\u09cd\u0995: <a href=\"\/post\/The-rebirth-of-black-holes-and-general-relativity-second-part\">http:\/\/www.banglaworldwide.com\/post\/The-rebirth-of-black-holes-and-general-relativity-second-part<\/a><\/strong><\/p>","content_html":"<p style=\"text-align: justify;\"><strong><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen_100.jpg\"><br><span class=\"il\">\u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8<\/span>\u00a0<span class=\"il\">\u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af<\/span>, \u0997\u09b2\u09cd\u09aa\u0995\u09be\u09b0 \u0993 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6, \u0986\u09ae\u09c7\u09b0\u09bf\u0995\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09be\u09b8\u09c0\u0964\u00a0<\/strong>\u00a0<br><br>(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">(\u09e7)<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0997\u09a4 \u098f\u0995 \u09a6\u09b6\u0995 \u09a7\u09b0\u09c7 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0 \u09b8\u0982\u0995\u09cd\u09b0\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09aa\u09cd\u09b0\u099a\u09c1\u09b0\u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be \u0993 \u0986\u09ac\u09bf\u09b7\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09b9\u099a\u09cd\u099b\u09c7\u0964 \u098f\u09b0 \u09ae\u09a7\u09cd\u09af\u09c7 \u0985\u09a8\u09cd\u09af\u09a4\u09ae \u09a6\u09c1\u099f\u09bf \u09b9\u09b2, \u09e8\u09e6\u09e7\u09eb \u09b8\u09be\u09b2\u09c7 LIGO \u09af\u09a8\u09cd\u09a4\u09cd\u09b0 \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c0\u09df \u09a4\u09b0\u0999\u09cd\u0997 \u09aa\u09b0\u09cd\u09af\u09ac\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09a3 \u098f\u09ac\u0982 \u09a6\u09cd\u09ac\u09bf\u09a4\u09c0\u09df\u099f\u09bf \u09b9\u09b2, \u09e8\u09e6\u09e7\u09ef\u09b8\u09a8\u09c7 ETH \u09ac\u09c7\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c2\u09b0\u09ac\u09c0\u09a8 \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 M\u09ee\u09ed \u0997\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09be\u0995\u09cd\u09b8\u09bf\u09b0 \u0995\u09c7\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7 \u0985\u09ac\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4 \u09a6\u09be\u09a8\u09ac\u09c0\u09df \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ac\u09be \u09ac\u09cd\u09b2\u09cd\u09af\u09be\u0995 \u09b9\u09cb\u09b2\u09c7\u09b0 \u099b\u09be\u09df\u09be\u09b0 \u099b\u09ac\u09bf \u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3\u0964 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c0\u09df \u09a4\u09b0\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u09b0 \u0989\u09ce\u09b8 \u09b9\u09bf\u09b8\u09c7\u09ac\u09c7 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0\u09be \u09ac\u09b9\u09c1\u09a6\u09c2\u09b0\u09c7\u09b0 \u0997\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09be\u0995\u09cd\u09b8\u09bf\u09a4\u09c7 \u09a6\u09c1\u099f\u09bf \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0\u09b8\u0982\u0998\u09b0\u09cd\u09b7\u0995\u09c7 \u099a\u09bf\u09b9\u09cd\u09a8\u09bf\u09a4 \u0995\u09b0\u09c7\u09a8\u0964 \u09e8\u09e6\u09e7\u09ed \u09b8\u09be\u09b2\u09c7 LIGO-\u098f\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09af\u09c1\u0995\u09cd\u09a4 \u09a4\u09bf\u09a8\u099c\u09a8 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u0995\u09c7 \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09a6\u09c7\u09df\u09be \u09b9\u09df\u0964 \u09a4\u09be\u0987 \u098f\u09ac\u09be\u09b0 ETH-\u098f\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09af\u09c1\u0995\u09cd\u09a4 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0\u09be \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u0993 \u09aa\u09c7\u09a4\u09c7 \u09aa\u09be\u09b0\u09c7\u09a8 \u09ac\u09b2\u09c7 \u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u09be \u0995\u09b0\u09be \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u0964 \u09a4\u09ac\u09c7 ETH \u09a8\u09be \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u0993 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0 \u0993 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8 \u09ae\u09be\u09a8\u09b8\u0995\u09c7 \u09af\u09c7 \u0995\u09a4\u0996\u09be\u09a8\u09bf \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09bf\u09a4 \u0995\u09b0\u099b\u09c7 \u09b8\u09c7\u099f\u09be \u09e8\u09e6\u09e8\u09e6 \u09b8\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09ae\u09c7 \u09ac\u09cb\u099d\u09be \u0997\u09c7\u099b\u09c7\u0964 \u0995\u09be\u09b0\u09a3 \u098f\u09ac\u099b\u09b0\u09c7\u09b0 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0993 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3\u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0987 \u099c\u09dc\u09bf\u09a4\u0964<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\"><img src=\"\/storage\/app\/media\/Blackhole2.jpg\" width=\"340\" height=\"304\"><br>Event Horizon Telescope (EHT) \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 \u09ac\u09c7\u09a4\u09be\u09b0 \u09a4\u09b0\u0999\u09cd\u0997\u09c7 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0\u09be \u09af\u09c7\u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u099b\u09be\u09df\u09be\u09b0 \u099b\u09ac\u09bf \u09a4\u09c1\u09b2\u09a4\u09c7 \u09b8\u0995\u09cd\u09b7\u09ae \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b8\u09c7\u099f\u09bf \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u0995\u09be\u099b \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09df \u09b8\u09be\u09dc\u09c7 \u09aa\u09be\u0981\u099a \u0995\u09cb\u099f\u09bf \u0986\u09b2\u09cb\u0995\u09ac\u09b0\u09cd\u09b7 \u09a6\u09c2\u09b0\u09c7, M\u09ee\u09ed \u09a8\u09be\u09ae\u09c7, \u098f\u0995\u099f\u09bf \u0997\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09be\u0995\u09cd\u09b8\u09bf\u09b0 \u0995\u09c7\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7 \u0985\u09ac\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4\u0964 \u098f\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09b9\u099a\u09cd\u099b\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09df \u099b\u2019\u09b6 \u09b7\u09be\u099f \u0995\u09cb\u099f\u09bf \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b8\u09ae\u09be\u09a8\u0964 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0985\u09b0\u09cd\u09a5 \u0997\u09b0\u09cd\u09a4 \u09ac\u09be \u0997\u09b9\u09cd\u09ac\u09b0, \u09b8\u09c7\u0987 \u0985\u09b0\u09cd\u09a5\u09c7 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u09b9\u09b2 \u09ac\u09cd\u09b2\u09cd\u09af\u09be\u0995 \u09b9\u09cb\u09b2 \u0995\u09a5\u09be\u099f\u09bf\u09b0 \u09ac\u0999\u09cd\u0997\u09be\u09a8\u09c1\u09ac\u09be\u09a6\u0964<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09a6\u09c7\u09df\u09be \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09ac \u0985\u09a8\u09c1\u09af\u09be\u09df\u09c0 \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u09ae\u09b9\u09be\u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09c7 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2, \u0985\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09ce \u09b8\u09cd\u09a5\u09be\u09a8 \u0993 \u09b8\u09ae\u09df \u09ae\u09bf\u09b2\u09bf\u09a4\u09ad\u09be\u09ac\u09c7 \u098f\u0995\u099f\u09be \u0985\u09a6\u09c3\u09b6\u09cd\u09af \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4 \u099b\u09dc\u09bf\u09df\u09c7 \u0986\u099b\u09c7, \u0985\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09ce \u09af\u09be\u0995\u09c7 \u0986\u09ae\u09b0\u09be \u09b6\u09c2\u09a8\u09cd\u09af\u09b8\u09cd\u09a5\u09be\u09a8 \u09ac\u09b2\u099b\u09bf \u0986\u09b8\u09b2\u09c7 \u09a4\u09be\u09a4\u09c7 \u0985\u09a6\u09c3\u09b6\u09cd\u09af \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09a4\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09ac\u09bf\u09b8\u09cd\u09a4\u09c3\u09a4\u0964 \u09b8\u09c7\u0987 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u09c7 (\u098f\u0995\u09c7 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09be\u09b7\u09be\u09df \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995 \u09ac\u09b2\u09be \u09b9\u09df) \u09af\u09a6\u09bf \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09b0\u09be\u0996\u09be \u09b9\u09df \u09a4\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u0995\u09c7 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0 \u0995\u09b0\u09ac\u09c7, \u09af\u09c7\u09ae\u09a8 \u099f\u09be\u09a8\u099f\u09be\u09a8 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u09c7\u09b0 \u0993\u09aa\u09b0 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ad\u09be\u09b0\u09c0 \u0997\u09cb\u09b2\u0995 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7 \u09b8\u09c7\u099f\u09be \u099a\u09be\u09a6\u09b0\u099f\u09be\u0995\u09c7 \u09ac\u09be\u0981\u0995\u09bf\u09df\u09c7 \u09a6\u09c7\u09ac\u09c7\u0964 \u0986\u09ae\u09b0\u09be \u09b8\u09b9 \u09af\u09c7 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1-\u0995\u09a3\u09be \u0985\u09a5\u09ac\u09be \u0986\u09b2\u09cb\u0995-\u0995\u09a3\u09be \u09a4\u0996\u09a8 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0 \u09aa\u09a5 \u099b\u09be\u09dc\u09be \u0985\u09a8\u09cd\u09af \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09aa\u09a5 \u09ad\u09cd\u09b0\u09ae\u09a3 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7 \u09aa\u09be\u09b0\u09ac\u09c7 \u09a8\u09be\u0964 \u09e7\u09ef\u09e6\u09eb \u09b8\u09a8\u09c7 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8 \u09af\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b6\u09c7\u09b7 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac \u09a6\u09bf\u09df\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u09a4\u09be\u09a4\u09c7 \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1\u0995\u09c7 \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u09a4\u09c7 \u09b0\u09c2\u09aa\u09be\u09a8\u09cd\u09a4\u09b0 \u0995\u09b0\u09be\u09b0 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09b8\u09ae\u09c0\u0995\u09b0\u09a3 \u099b\u09bf\u09b2 \u09af\u09be\u0995\u09c7 \u0986\u09ae\u09b0\u09be E = mc2 \u09ac\u09b2\u09c7 \u099c\u09be\u09a8\u09bf\u0964 \u0995\u09be\u099c\u09c7\u0987 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09df \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1 \u09af\u09c7 \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7\u0987 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995 \u09ac\u09be\u0981\u0995\u09be \u09b9\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be \u09a8\u09df, \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u0993 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995\u0995\u09c7 \u09ac\u09be\u0981\u0995\u09bf\u09df\u09c7 \u09a6\u09bf\u09a4\u09c7 \u09aa\u09be\u09b0\u09c7\u0964 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af \u09a4\u09be\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09a6\u09bf\u09df\u09c7 \u0986\u09b6\u09c7\u09aa\u09be\u09b6\u09c7\u09b0 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ae\u09c7\u099f\u09cd\u09b0\u09bf\u0995\u0995\u09c7 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0 \u0995\u09b0\u09c7, \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0\u09a4\u09be\u09df \u09ac\u09be\u09a7\u09cd\u09af \u09b9\u09df \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u09c7 \u0998\u09c1\u09b0\u09a4\u09c7\u0964 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09ac\u09b8\u09cd\u09a4\u09c1 \u0993 \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u09b0 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac \u09a8\u09bf\u09b0\u09cd\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7, \u0995\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u098f\u0987 \u099c\u09cd\u09af\u09be\u09ae\u09bf\u09a4\u09bf\u0995 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u0997\u09ad\u09c0\u09b0\u09a4\u09be \u09a8\u09bf\u0989\u099f\u09a8\u09c0\u09df \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7 \u09b8\u09c2\u09a4\u09cd\u09b0 \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u0985\u09a8\u09c7\u0995 \u09b6\u0995\u09cd\u09a4\u09bf\u09b6\u09be\u09b2\u09c0, \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09b8\u09ae\u09c0\u0995\u09b0\u09a3 \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u09ac\u09b9\u09c1 \u0985\u09a8\u09c1\u09b8\u09bf\u09a6\u09cd\u09a7\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u0986\u09b9\u09b0\u09a3 \u0995\u09b0\u09be \u09b8\u09ae\u09cd\u09ad\u09ac \u09af\u09be \u0995\u09bf\u09a8\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u09bf\u09b0 \u0985\u09a8\u09c7\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09aa\u099e\u09cd\u099a\u0995\u09c7 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u0996\u09cd\u09af\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u0964<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u098f\u0996\u09be\u09a8\u09c7 \u09ac\u09b2\u09c7 \u09b0\u09be\u0996\u09bf \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af \u09af\u09a6\u09bf \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4 \u09b9\u09df (\u09ac\u09be\u09b8\u09cd\u09a4\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be \u09b9\u09ac\u09c7 \u09a8\u09be), \u09a4\u09be\u09b0 \u0986\u0995\u09be\u09b0 \u09b9\u09a4 \u099b\u09df \u0995\u09bf\u09b2\u09cb\u09ae\u09bf\u099f\u09be\u09b0 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u09b8\u09c7\u09b0, \u09a4\u09be\u09a4\u09c7 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u09b0 \u0993\u09aa\u09b0 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09a3\u099c\u09a8\u09bf\u09a4 \u0995\u09cb\u09a8 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac \u09aa\u09dc\u09a4 \u09a8\u09be, \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0 \u09a4\u09be\u09b0 \u0986\u0997\u09c7\u09b0 \u0995\u0995\u09cd\u09b7\u09aa\u09a5\u09c7\u0987 \u099a\u09b2\u09a4, \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7 \u09aa\u09a4\u09bf\u09a4 \u09b9\u09a4 \u09a8\u09be\u0964 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4 \u09b9\u09b2\u09c7 \u09ae\u09b9\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1\u09ae\u09be\u09a4\u09cd\u09b0 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09ae\u09be\u09a8 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u09b8\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a7\u09cd\u09af\u09c7\u0987 \u09aa\u09b0\u09bf\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf\u09a4 \u09b9\u09a4, \u098f\u09b0 \u09ac\u09be\u0987\u09b0\u09c7 \u09a8\u09df\u0964 <br><br>(\u099a\u09b2\u09ac\u09c7)<\/p>\n<p style=\"text-align: left;\"><strong>\u09a6\u09cd\u09ac\u09bf\u09a4\u09c0\u09df \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac\u09c7\u09b0 \u09b2\u09bf\u0999\u09cd\u0995: <a href=\"\/post\/The-rebirth-of-black-holes-and-general-relativity-second-part\">http:\/\/www.banglaworldwide.com\/post\/The-rebirth-of-black-holes-and-general-relativity-second-part<\/a><\/strong><\/p>","published_at":"2020-11-02 12:45:00","published":1,"created_at":"2020-11-02 12:49:01","updated_at":"2020-11-03 12:26:25","metadata":null,"ginopane_blogtaxonomy_series_id":null,"seo_title":null,"seo_description":null,"seo_keywords":null,"canonical_url":null,"redirect_url":null,"robot_index":null,"robot_follow":null,"summary":"(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)","has_summary":true,"categories":[{"id":23,"name":"\u09b6\u09bf\u0995\u09cd\u09b7\u09be","slug":"education","code":null,"description":"","parent_id":null,"nest_left":11,"nest_right":18,"nest_depth":0,"created_at":"2019-01-29 13:30:10","updated_at":"2019-02-12 14:15:34","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/education","pivot":{"post_id":892,"category_id":23}},{"id":7,"name":"\u09b6\u09bf\u0995\u09cd\u09b7\u09be \u09b8\u09ae\u09be\u099a\u09be\u09b0","slug":"education-news","code":null,"description":"","parent_id":23,"nest_left":12,"nest_right":13,"nest_depth":1,"created_at":"2019-01-28 16:57:21","updated_at":"2019-03-26 16:47:11","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/education-news","pivot":{"post_id":892,"category_id":7}}],"featured_images":[{"id":1367,"disk_name":"5f9fb2df39351597661051.jpg","file_name":"Blackhole_900.jpg","file_size":80776,"content_type":"image\/jpeg","title":null,"description":null,"field":"featured_images","sort_order":1367,"created_at":"2020-11-02 12:48:55","updated_at":"2020-11-02 12:49:01","path":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/storage\/app\/uploads\/public\/5f9\/fb2\/df3\/5f9fb2df39351597661051.jpg","extension":"jpg"}]} November 21st pm 30 6:09pm
Next
