বিশ্বজুড়ে ছড়িয়ে থাকা বাঙালির নিজস্ব মঞ্চ

আমার ছোটবেলা

7 December, 2020 01:55:00 PM


মমিনুল হক, ঢাকা, বাংলাদেশ

প্রাচীন বটবৃক্ষ ঘিরে খেটেখাওয়া মানুষগুলোর ছোট্ট পাড়া। অতিসাধারণ! সাধারণজীবন, মাটি সনের ঘরবাড়ি। মাঝে টিনেরও আছে। বটবৃক্ষের নিচে আমি মূর্তি গড়া দেখি, দেখি আনন্দ-উৎসাহ মাখিয়ে! দেখি মূর্তি গড়ার কারিগর! দেখি, বিপুল পৃথিবী। কী নিপুণ দক্ষতা! আমি যদি পারতাম ওমন

খড়কুটা জোগাড়, ওমন করেই বাঁশের কঞ্চি মেপে মেপে প্রলেপ। মাটির প্রলেপ।  বারবার চেষ্টা করেও

মুখটা কিছুতেই হয়না আর! এবড়ো-থেবড়ো। পারিনা কিছুতেই।

পরদিন আবার ঠায় দাঁড়িয়ে। বটবৃক্ষের আলপনা-ছায়া গাঢ় থেকে গাঢ়। আমি ঠায় দাঁড়িয়ে! দেখি শিল্পীর আঙুল, ধীরে ধীরে গড়ে সুন্দর...

বাড়ির সবাই হাসে, আরো কি কি বলে! মা মাথায় হাত বুলায়ে বলে, বেশ হয়েছে খোকন! আর কতো! ঠাণ্ডা লাগবে যে!

কাঁদামাটি হাতে মাকে প্রায় পেঁচিয়ে ধরে বলি, ঠিক বলছো মা! শাড়িতে হাতের স্পষ্ট ছাপ মুচকি হাসি বিলায়ে, খোকনের কপালে চুমু আঁকে মা। আমি আমার গড়া মূর্তি দেখি! আর দেখি, আমার মাকে কী উজ্জ্বল মুখ! নামাজ শেষে এমনি দেখায়। প্রতিবার পূজোতে কতো আনন্দ, আমরা করিনা কেনো মা!

সারা-পৃথিবীর পবিত্রতা মাখিয়ে বলে, তোর খুব ভালোলাগে? আবার সেই হাসি। আনন্দ উৎসব মুখোর আমাদের পাড়াটা! পড়াশুনা নেই ঢাকের শব্দ চারদিক, নৃত্য-ছন্দে বাড়িঘর! আনন্দ যেনো ঝরে ঝরে পড়ে সাদা সাদা মেঘ শরতের নীল আকাশ, ঢাকের শব্দ চারদিকে! নৃত্য-ছন্দ-আনন্দ অনেক হয়েছে, ঠাণ্ডা লাগবে যে! এবার রে খেদে

মাগরিব আযানের সময় হলো! হয়েছে সুন্দর! রেখেদে এবার, খোকন!

বহু বছর বাদে আমি ঢাকায়। শরতের জলমল আলোয় মেয়েকে নিয়ে ছুটলাম শেরে বাংলা নগর কৃষি কলেজ ক্যাম্পাসে। কলেজ নয়! এখন ইউনিভার্সিটি বিশাল বিশাল ইমারত ছড়িয়ে ছিটিয়ে।  চলি কুয়াশা পথ ধরে বট গাছটার দিকে, শাখা প্রশাখা ছড়িয়ে আরো বড় করেছে নিজেকে। কিন্তু হায় প্রকৃতির সেই সাধারণরূপ কোথায়! বাহারি জিনিসে ঢেকেছে চারদিক। বড় অচেনা দপ করে নিভে যাই। অস্পষ্ট স্বর গলায় কাঁটা, আটকায়, একি অবস্থা! মূর্তি হয়ে দাঁড়াই মানুষের আড়ালে। হতাশ-নয়নে দেখি বন্দি চকমকে টাইলসের ঘরে দেখি, -গ্রিল বেষ্টনির খোপে খোপে খণ্ড খণ্ড দেবীদূর্গা...

01:55:00 PM {"id":944,"user_id":1,"title":"\u0986\u09ae\u09be\u09b0 \u099b\u09cb\u099f\u09ac\u09c7\u09b2\u09be","slug":"My-childhood","excerpt":"\u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u099a\u09c0\u09a8 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7 \u0998\u09bf\u09b0\u09c7 \u0996\u09c7\u099f\u09c7\u0996\u09be\u0993\u09df\u09be \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u0997\u09c1\u09b2\u09cb\u09b0 \u099b\u09cb\u099f\u09cd\u099f \u09aa\u09be\u09dc\u09be\u0964 \u0985\u09a4\u09bf\u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3! \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u099c\u09c0\u09ac\u09a8, \u09ae\u09be\u099f\u09bf \u09b8\u09a8\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u0964 \u09ae\u09be\u099d\u09c7 \u099f\u09bf\u09a8\u09c7\u09b0\u0993 \u0986\u099b\u09c7\u0964 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09a8\u09bf\u099a\u09c7 \u0986\u09ae\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6-\u0989\u09ce\u09b8\u09be\u09b9 \u09ae\u09be\u0996\u09bf\u09df\u09c7! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be\u09b0 \u0995\u09be\u09b0\u09bf\u0997\u09b0! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09ac\u09bf\u09aa\u09c1\u09b2 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0 \u0964 \u0995\u09c0 \u09a8\u09bf\u09aa\u09c1\u09a3 \u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09be! \u0986\u09ae\u09bf \u09af\u09a6\u09bf \u09aa\u09be\u09b0\u09a4\u09be\u09ae \u0993\u09ae\u09a8 \u0996\u09dc\u0995\u09c1\u099f\u09be \u099c\u09cb\u0997\u09be\u09dc, \u0993\u09ae\u09a8 \u0995\u09b0\u09c7\u0987 \u09ac\u09be\u0981\u09b6\u09c7\u09b0 \u0995\u099e\u09cd\u099a\u09bf \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964 \u09ae\u09be\u099f\u09bf\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964 \u09ac\u09be\u09b0\u09ac\u09be\u09b0 \u099a\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u0993\r\n\u09ae\u09c1\u0996\u099f\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987 \u09b9\u09df\u09a8\u09be \u0986\u09b0! \u098f\u09ac\u09dc\u09cb-\u09a5\u09c7\u09ac\u09dc\u09cb\u0964 \u09aa\u09be\u09b0\u09bf\u09a8\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987\u0964","content":"<p><img src=\"\/storage\/app\/media\/Mominul100.jpg\" \/><br \/><strong>\u09ae\u09ae\u09bf\u09a8\u09c1\u09b2 \u09b9\u0995,<\/strong>&nbsp;<strong>\u09a2\u09be\u0995\u09be, \u09ac\u09be\u0982\u09b2\u09be\u09a6\u09c7\u09b6<br \/><\/strong><br \/>\u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u099a\u09c0\u09a8 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7 \u0998\u09bf\u09b0\u09c7 \u0996\u09c7\u099f\u09c7\u0996\u09be\u0993\u09df\u09be \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u0997\u09c1\u09b2\u09cb\u09b0 \u099b\u09cb\u099f\u09cd\u099f \u09aa\u09be\u09dc\u09be\u0964 \u0985\u09a4\u09bf\u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3! \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u099c\u09c0\u09ac\u09a8, \u09ae\u09be\u099f\u09bf \u09b8\u09a8\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u0964 \u09ae\u09be\u099d\u09c7 \u099f\u09bf\u09a8\u09c7\u09b0\u0993 \u0986\u099b\u09c7\u0964 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09a8\u09bf\u099a\u09c7 \u0986\u09ae\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6-\u0989\u09ce\u09b8\u09be\u09b9 \u09ae\u09be\u0996\u09bf\u09df\u09c7! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be\u09b0 \u0995\u09be\u09b0\u09bf\u0997\u09b0! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09ac\u09bf\u09aa\u09c1\u09b2 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u0964 \u0995\u09c0 \u09a8\u09bf\u09aa\u09c1\u09a3 \u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09be! \u0986\u09ae\u09bf \u09af\u09a6\u09bf \u09aa\u09be\u09b0\u09a4\u09be\u09ae \u0993\u09ae\u09a8<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0996\u09dc\u0995\u09c1\u099f\u09be \u099c\u09cb\u0997\u09be\u09dc, \u0993\u09ae\u09a8 \u0995\u09b0\u09c7\u0987 \u09ac\u09be\u0981\u09b6\u09c7\u09b0 \u0995\u099e\u09cd\u099a\u09bf \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964 \u09ae\u09be\u099f\u09bf\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964&nbsp; \u09ac\u09be\u09b0\u09ac\u09be\u09b0 \u099a\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u0993<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ae\u09c1\u0996\u099f\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987 \u09b9\u09df\u09a8\u09be \u0986\u09b0! \u098f\u09ac\u09dc\u09cb-\u09a5\u09c7\u09ac\u09dc\u09cb\u0964 \u09aa\u09be\u09b0\u09bf\u09a8\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987\u0964<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09aa\u09b0\u09a6\u09bf\u09a8 \u0986\u09ac\u09be\u09b0 \u09a0\u09be\u09df \u09a6\u09be\u0981\u09dc\u09bf\u09df\u09c7\u0964 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u0986\u09b2\u09aa\u09a8\u09be-\u099b\u09be\u09df\u09be \u0997\u09be\u09dd \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u0997\u09be\u09dd\u0964 \u0986\u09ae\u09bf \u09a0\u09be\u09df \u09a6\u09be\u0981\u09dc\u09bf\u09df\u09c7! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09b6\u09bf\u09b2\u09cd\u09aa\u09c0\u09b0 \u0986\u0999\u09c1\u09b2, \u09a7\u09c0\u09b0\u09c7 \u09a7\u09c0\u09b0\u09c7 \u0997\u09dc\u09c7 \u09b8\u09c1\u09a8\u09cd\u09a6\u09b0...<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u09b0 \u09b8\u09ac\u09be\u0987 \u09b9\u09be\u09b8\u09c7, \u0986\u09b0\u09cb \u0995\u09bf \u0995\u09bf \u09ac\u09b2\u09c7! \u09ae\u09be \u09ae\u09be\u09a5\u09be\u09df \u09b9\u09be\u09a4 \u09ac\u09c1\u09b2\u09be\u09df\u09c7 \u09ac\u09b2\u09c7, \u09ac\u09c7\u09b6 \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09c7 \u0996\u09cb\u0995\u09a8! \u0986\u09b0 \u0995\u09a4\u09cb! \u09a0\u09be\u09a3\u09cd\u09a1\u09be \u09b2\u09be\u0997\u09ac\u09c7 \u09af\u09c7!<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0995\u09be\u0981\u09a6\u09be\u09ae\u09be\u099f\u09bf \u09b9\u09be\u09a4\u09c7 \u09ae\u09be\u0995\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09df \u09aa\u09c7\u0981\u099a\u09bf\u09df\u09c7 \u09a7\u09b0\u09c7 \u09ac\u09b2\u09bf, \u09a0\u09bf\u0995 \u09ac\u09b2\u099b\u09cb \u09ae\u09be! \u09b6\u09be\u09dc\u09bf\u09a4\u09c7 \u09b9\u09be\u09a4\u09c7\u09b0 \u09b8\u09cd\u09aa\u09b7\u09cd\u099f \u099b\u09be\u09aa \u09ae\u09c1\u099a\u0995\u09bf \u09b9\u09be\u09b8\u09bf \u09ac\u09bf\u09b2\u09be\u09df\u09c7, \u0996\u09cb\u0995\u09a8\u09c7\u09b0 \u0995\u09aa\u09be\u09b2\u09c7 \u099a\u09c1\u09ae\u09c1 \u0986\u0981\u0995\u09c7 \u09ae\u09be\u0964 \u0986\u09ae\u09bf \u0986\u09ae\u09be\u09b0 \u0997\u09dc\u09be \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u09a6\u09c7\u0996\u09bf! \u0986\u09b0 \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u0986\u09ae\u09be\u09b0 \u09ae\u09be\u0995\u09c7 \u0995\u09c0 \u0989\u099c\u09cd\u099c\u09cd\u09ac\u09b2 \u09ae\u09c1\u0996! \u09a8\u09be\u09ae\u09be\u099c \u09b6\u09c7\u09b7\u09c7 \u098f\u09ae\u09a8\u09bf \u09a6\u09c7\u0996\u09be\u09df\u0964 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09be\u09b0 \u09aa\u09c2\u099c\u09cb\u09a4\u09c7 \u0995\u09a4\u09cb \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6, \u0986\u09ae\u09b0\u09be \u0995\u09b0\u09bf\u09a8\u09be \u0995\u09c7\u09a8\u09cb \u09ae\u09be!<br \/><img src=\"\/storage\/app\/media\/MaminulHaque_450.jpg\" \/><br \/>\u09b8\u09be\u09b0\u09be-\u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u09b0 \u09aa\u09ac\u09bf\u09a4\u09cd\u09b0\u09a4\u09be \u09ae\u09be\u0996\u09bf\u09df\u09c7 \u09ac\u09b2\u09c7, \u09a4\u09cb\u09b0 \u0996\u09c1\u09ac \u09ad\u09be\u09b2\u09cb\u09b2\u09be\u0997\u09c7? \u0986\u09ac\u09be\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09b9\u09be\u09b8\u09bf\u0964 \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6 \u0989\u09ce\u09b8\u09ac \u09ae\u09c1\u0996\u09cb\u09b0 \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09be\u09dc\u09be\u099f\u09be! \u09aa\u09dc\u09be\u09b6\u09c1\u09a8\u09be \u09a8\u09c7\u0987 \u09a2\u09be\u0995\u09c7\u09b0 \u09b6\u09ac\u09cd\u09a6 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995, \u09a8\u09c3\u09a4\u09cd\u09af-\u099b\u09a8\u09cd\u09a6\u09c7 \u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u0998\u09b0! \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6 \u09af\u09c7\u09a8\u09cb \u099d\u09b0\u09c7 \u099d\u09b0\u09c7 \u09aa\u09dc\u09c7 \u09b8\u09be\u09a6\u09be \u09b8\u09be\u09a6\u09be \u09ae\u09c7\u0998 \u09b6\u09b0\u09a4\u09c7\u09b0 \u09a8\u09c0\u09b2 \u0986\u0995\u09be\u09b6, \u09a2\u09be\u0995\u09c7\u09b0 \u09b6\u09ac\u09cd\u09a6 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u09c7! \u09a8\u09c3\u09a4\u09cd\u09af-\u099b\u09a8\u09cd\u09a6-\u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6 \u0985\u09a8\u09c7\u0995 \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09c7, \u09a0\u09be\u09a3\u09cd\u09a1\u09be \u09b2\u09be\u0997\u09ac\u09c7 \u09af\u09c7! \u098f\u09ac\u09be\u09b0 \u09b0\u09c7 \u0996\u09c7\u09a6\u09c7<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ae\u09be\u0997\u09b0\u09bf\u09ac \u0986\u09af\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09ae\u09df \u09b9\u09b2\u09cb! \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09c7 \u09b8\u09c1\u09a8\u09cd\u09a6\u09b0! \u09b0\u09c7\u0996\u09c7\u09a6\u09c7 \u098f\u09ac\u09be\u09b0, \u0996\u09cb\u0995\u09a8!<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ac\u09b9\u09c1 \u09ac\u099b\u09b0 \u09ac\u09be\u09a6\u09c7 \u0986\u09ae\u09bf \u09a2\u09be\u0995\u09be\u09df\u0964 \u09b6\u09b0\u09a4\u09c7\u09b0 \u099c\u09b2\u09ae\u09b2 \u0986\u09b2\u09cb\u09df \u09ae\u09c7\u09df\u09c7\u0995\u09c7 \u09a8\u09bf\u09df\u09c7 \u099b\u09c1\u099f\u09b2\u09be\u09ae \u09b6\u09c7\u09b0\u09c7 \u09ac\u09be\u0982\u09b2\u09be \u09a8\u0997\u09b0 \u0995\u09c3\u09b7\u09bf \u0995\u09b2\u09c7\u099c \u0995\u09cd\u09af\u09be\u09ae\u09cd\u09aa\u09be\u09b8\u09c7\u0964 \u0995\u09b2\u09c7\u099c \u09a8\u09df! \u098f\u0996\u09a8 \u0987\u0989\u09a8\u09bf\u09ad\u09be\u09b0\u09cd\u09b8\u09bf\u099f\u09bf \u09ac\u09bf\u09b6\u09be\u09b2 \u09ac\u09bf\u09b6\u09be\u09b2 \u0987\u09ae\u09be\u09b0\u09a4 \u099b\u09dc\u09bf\u09df\u09c7 \u099b\u09bf\u099f\u09bf\u09df\u09c7\u0964&nbsp; \u099a\u09b2\u09bf \u0995\u09c1\u09df\u09be\u09b6\u09be \u09aa\u09a5 \u09a7\u09b0\u09c7 \u09ac\u099f \u0997\u09be\u099b\u099f\u09be\u09b0 \u09a6\u09bf\u0995\u09c7, \u09b6\u09be\u0996\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09b6\u09be\u0996\u09be \u099b\u09dc\u09bf\u09df\u09c7 \u0986\u09b0\u09cb \u09ac\u09dc \u0995\u09b0\u09c7\u099b\u09c7 \u09a8\u09bf\u099c\u09c7\u0995\u09c7\u0964 \u0995\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09b9\u09be\u09df \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u09bf\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u09b0\u09c2\u09aa \u0995\u09cb\u09a5\u09be\u09df! \u09ac\u09be\u09b9\u09be\u09b0\u09bf \u099c\u09bf\u09a8\u09bf\u09b8\u09c7 \u09a2\u09c7\u0995\u09c7\u099b\u09c7 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u0964 \u09ac\u09dc \u0985\u099a\u09c7\u09a8\u09be \u09a6\u09aa \u0995\u09b0\u09c7 \u09a8\u09bf\u09ad\u09c7 \u09af\u09be\u0987\u0964 \u0985\u09b8\u09cd\u09aa\u09b7\u09cd\u099f \u09b8\u09cd\u09ac\u09b0 \u0997\u09b2\u09be\u09df \u0995\u09be\u0981\u099f\u09be, \u0986\u099f\u0995\u09be\u09df, \u098f\u0995\u09bf \u0985\u09ac\u09b8\u09cd\u09a5\u09be! \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u09b9\u09df\u09c7 \u09a6\u09be\u0981\u09dc\u09be\u0987 \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u09c7\u09b0 \u0986\u09dc\u09be\u09b2\u09c7\u0964 \u09b9\u09a4\u09be\u09b6-\u09a8\u09df\u09a8\u09c7 \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09ac\u09a8\u09cd\u09a6\u09bf \u099a\u0995\u09ae\u0995\u09c7 \u099f\u09be\u0987\u09b2\u09b8\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09c7 \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, -\u0997\u09cd\u09b0\u09bf\u09b2 \u09ac\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09a8\u09bf\u09b0 \u0996\u09cb\u09aa\u09c7 \u0996\u09cb\u09aa\u09c7 \u0996\u09a3\u09cd\u09a1 \u0996\u09a3\u09cd\u09a1 \u09a6\u09c7\u09ac\u09c0\u09a6\u09c2\u09b0\u09cd\u0997\u09be...<\/p>","content_html":"<p><img src=\"\/storage\/app\/media\/Mominul100.jpg\"><br><strong>\u09ae\u09ae\u09bf\u09a8\u09c1\u09b2 \u09b9\u0995,<\/strong>\u00a0<strong>\u09a2\u09be\u0995\u09be, \u09ac\u09be\u0982\u09b2\u09be\u09a6\u09c7\u09b6<br><\/strong><br>\u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u099a\u09c0\u09a8 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7 \u0998\u09bf\u09b0\u09c7 \u0996\u09c7\u099f\u09c7\u0996\u09be\u0993\u09df\u09be \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u0997\u09c1\u09b2\u09cb\u09b0 \u099b\u09cb\u099f\u09cd\u099f \u09aa\u09be\u09dc\u09be\u0964 \u0985\u09a4\u09bf\u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3! \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u099c\u09c0\u09ac\u09a8, \u09ae\u09be\u099f\u09bf \u09b8\u09a8\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u0964 \u09ae\u09be\u099d\u09c7 \u099f\u09bf\u09a8\u09c7\u09b0\u0993 \u0986\u099b\u09c7\u0964 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09a8\u09bf\u099a\u09c7 \u0986\u09ae\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6-\u0989\u09ce\u09b8\u09be\u09b9 \u09ae\u09be\u0996\u09bf\u09df\u09c7! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be\u09b0 \u0995\u09be\u09b0\u09bf\u0997\u09b0! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09ac\u09bf\u09aa\u09c1\u09b2 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u0964 \u0995\u09c0 \u09a8\u09bf\u09aa\u09c1\u09a3 \u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09be! \u0986\u09ae\u09bf \u09af\u09a6\u09bf \u09aa\u09be\u09b0\u09a4\u09be\u09ae \u0993\u09ae\u09a8<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0996\u09dc\u0995\u09c1\u099f\u09be \u099c\u09cb\u0997\u09be\u09dc, \u0993\u09ae\u09a8 \u0995\u09b0\u09c7\u0987 \u09ac\u09be\u0981\u09b6\u09c7\u09b0 \u0995\u099e\u09cd\u099a\u09bf \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964 \u09ae\u09be\u099f\u09bf\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964\u00a0 \u09ac\u09be\u09b0\u09ac\u09be\u09b0 \u099a\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u0993<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ae\u09c1\u0996\u099f\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987 \u09b9\u09df\u09a8\u09be \u0986\u09b0! \u098f\u09ac\u09dc\u09cb-\u09a5\u09c7\u09ac\u09dc\u09cb\u0964 \u09aa\u09be\u09b0\u09bf\u09a8\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987\u0964<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09aa\u09b0\u09a6\u09bf\u09a8 \u0986\u09ac\u09be\u09b0 \u09a0\u09be\u09df \u09a6\u09be\u0981\u09dc\u09bf\u09df\u09c7\u0964 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u0986\u09b2\u09aa\u09a8\u09be-\u099b\u09be\u09df\u09be \u0997\u09be\u09dd \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u0997\u09be\u09dd\u0964 \u0986\u09ae\u09bf \u09a0\u09be\u09df \u09a6\u09be\u0981\u09dc\u09bf\u09df\u09c7! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09b6\u09bf\u09b2\u09cd\u09aa\u09c0\u09b0 \u0986\u0999\u09c1\u09b2, \u09a7\u09c0\u09b0\u09c7 \u09a7\u09c0\u09b0\u09c7 \u0997\u09dc\u09c7 \u09b8\u09c1\u09a8\u09cd\u09a6\u09b0...<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u09b0 \u09b8\u09ac\u09be\u0987 \u09b9\u09be\u09b8\u09c7, \u0986\u09b0\u09cb \u0995\u09bf \u0995\u09bf \u09ac\u09b2\u09c7! \u09ae\u09be \u09ae\u09be\u09a5\u09be\u09df \u09b9\u09be\u09a4 \u09ac\u09c1\u09b2\u09be\u09df\u09c7 \u09ac\u09b2\u09c7, \u09ac\u09c7\u09b6 \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09c7 \u0996\u09cb\u0995\u09a8! \u0986\u09b0 \u0995\u09a4\u09cb! \u09a0\u09be\u09a3\u09cd\u09a1\u09be \u09b2\u09be\u0997\u09ac\u09c7 \u09af\u09c7!<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0995\u09be\u0981\u09a6\u09be\u09ae\u09be\u099f\u09bf \u09b9\u09be\u09a4\u09c7 \u09ae\u09be\u0995\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u09df \u09aa\u09c7\u0981\u099a\u09bf\u09df\u09c7 \u09a7\u09b0\u09c7 \u09ac\u09b2\u09bf, \u09a0\u09bf\u0995 \u09ac\u09b2\u099b\u09cb \u09ae\u09be! \u09b6\u09be\u09dc\u09bf\u09a4\u09c7 \u09b9\u09be\u09a4\u09c7\u09b0 \u09b8\u09cd\u09aa\u09b7\u09cd\u099f \u099b\u09be\u09aa \u09ae\u09c1\u099a\u0995\u09bf \u09b9\u09be\u09b8\u09bf \u09ac\u09bf\u09b2\u09be\u09df\u09c7, \u0996\u09cb\u0995\u09a8\u09c7\u09b0 \u0995\u09aa\u09be\u09b2\u09c7 \u099a\u09c1\u09ae\u09c1 \u0986\u0981\u0995\u09c7 \u09ae\u09be\u0964 \u0986\u09ae\u09bf \u0986\u09ae\u09be\u09b0 \u0997\u09dc\u09be \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u09a6\u09c7\u0996\u09bf! \u0986\u09b0 \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u0986\u09ae\u09be\u09b0 \u09ae\u09be\u0995\u09c7 \u0995\u09c0 \u0989\u099c\u09cd\u099c\u09cd\u09ac\u09b2 \u09ae\u09c1\u0996! \u09a8\u09be\u09ae\u09be\u099c \u09b6\u09c7\u09b7\u09c7 \u098f\u09ae\u09a8\u09bf \u09a6\u09c7\u0996\u09be\u09df\u0964 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09be\u09b0 \u09aa\u09c2\u099c\u09cb\u09a4\u09c7 \u0995\u09a4\u09cb \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6, \u0986\u09ae\u09b0\u09be \u0995\u09b0\u09bf\u09a8\u09be \u0995\u09c7\u09a8\u09cb \u09ae\u09be!<br><img src=\"\/storage\/app\/media\/MaminulHaque_450.jpg\"><br>\u09b8\u09be\u09b0\u09be-\u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u09b0 \u09aa\u09ac\u09bf\u09a4\u09cd\u09b0\u09a4\u09be \u09ae\u09be\u0996\u09bf\u09df\u09c7 \u09ac\u09b2\u09c7, \u09a4\u09cb\u09b0 \u0996\u09c1\u09ac \u09ad\u09be\u09b2\u09cb\u09b2\u09be\u0997\u09c7? \u0986\u09ac\u09be\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09b9\u09be\u09b8\u09bf\u0964 \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6 \u0989\u09ce\u09b8\u09ac \u09ae\u09c1\u0996\u09cb\u09b0 \u0986\u09ae\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u09aa\u09be\u09dc\u09be\u099f\u09be! \u09aa\u09dc\u09be\u09b6\u09c1\u09a8\u09be \u09a8\u09c7\u0987 \u09a2\u09be\u0995\u09c7\u09b0 \u09b6\u09ac\u09cd\u09a6 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995, \u09a8\u09c3\u09a4\u09cd\u09af-\u099b\u09a8\u09cd\u09a6\u09c7 \u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u0998\u09b0! \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6 \u09af\u09c7\u09a8\u09cb \u099d\u09b0\u09c7 \u099d\u09b0\u09c7 \u09aa\u09dc\u09c7 \u09b8\u09be\u09a6\u09be \u09b8\u09be\u09a6\u09be \u09ae\u09c7\u0998 \u09b6\u09b0\u09a4\u09c7\u09b0 \u09a8\u09c0\u09b2 \u0986\u0995\u09be\u09b6, \u09a2\u09be\u0995\u09c7\u09b0 \u09b6\u09ac\u09cd\u09a6 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u09c7! \u09a8\u09c3\u09a4\u09cd\u09af-\u099b\u09a8\u09cd\u09a6-\u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6 \u0985\u09a8\u09c7\u0995 \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09c7, \u09a0\u09be\u09a3\u09cd\u09a1\u09be \u09b2\u09be\u0997\u09ac\u09c7 \u09af\u09c7! \u098f\u09ac\u09be\u09b0 \u09b0\u09c7 \u0996\u09c7\u09a6\u09c7<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ae\u09be\u0997\u09b0\u09bf\u09ac \u0986\u09af\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09ae\u09df \u09b9\u09b2\u09cb! \u09b9\u09df\u09c7\u099b\u09c7 \u09b8\u09c1\u09a8\u09cd\u09a6\u09b0! \u09b0\u09c7\u0996\u09c7\u09a6\u09c7 \u098f\u09ac\u09be\u09b0, \u0996\u09cb\u0995\u09a8!<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09ac\u09b9\u09c1 \u09ac\u099b\u09b0 \u09ac\u09be\u09a6\u09c7 \u0986\u09ae\u09bf \u09a2\u09be\u0995\u09be\u09df\u0964 \u09b6\u09b0\u09a4\u09c7\u09b0 \u099c\u09b2\u09ae\u09b2 \u0986\u09b2\u09cb\u09df \u09ae\u09c7\u09df\u09c7\u0995\u09c7 \u09a8\u09bf\u09df\u09c7 \u099b\u09c1\u099f\u09b2\u09be\u09ae \u09b6\u09c7\u09b0\u09c7 \u09ac\u09be\u0982\u09b2\u09be \u09a8\u0997\u09b0 \u0995\u09c3\u09b7\u09bf \u0995\u09b2\u09c7\u099c \u0995\u09cd\u09af\u09be\u09ae\u09cd\u09aa\u09be\u09b8\u09c7\u0964 \u0995\u09b2\u09c7\u099c \u09a8\u09df! \u098f\u0996\u09a8 \u0987\u0989\u09a8\u09bf\u09ad\u09be\u09b0\u09cd\u09b8\u09bf\u099f\u09bf \u09ac\u09bf\u09b6\u09be\u09b2 \u09ac\u09bf\u09b6\u09be\u09b2 \u0987\u09ae\u09be\u09b0\u09a4 \u099b\u09dc\u09bf\u09df\u09c7 \u099b\u09bf\u099f\u09bf\u09df\u09c7\u0964\u00a0 \u099a\u09b2\u09bf \u0995\u09c1\u09df\u09be\u09b6\u09be \u09aa\u09a5 \u09a7\u09b0\u09c7 \u09ac\u099f \u0997\u09be\u099b\u099f\u09be\u09b0 \u09a6\u09bf\u0995\u09c7, \u09b6\u09be\u0996\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09b6\u09be\u0996\u09be \u099b\u09dc\u09bf\u09df\u09c7 \u0986\u09b0\u09cb \u09ac\u09dc \u0995\u09b0\u09c7\u099b\u09c7 \u09a8\u09bf\u099c\u09c7\u0995\u09c7\u0964 \u0995\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u09b9\u09be\u09df \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u09bf\u09b0 \u09b8\u09c7\u0987 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u09b0\u09c2\u09aa \u0995\u09cb\u09a5\u09be\u09df! \u09ac\u09be\u09b9\u09be\u09b0\u09bf \u099c\u09bf\u09a8\u09bf\u09b8\u09c7 \u09a2\u09c7\u0995\u09c7\u099b\u09c7 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u0964 \u09ac\u09dc \u0985\u099a\u09c7\u09a8\u09be \u09a6\u09aa \u0995\u09b0\u09c7 \u09a8\u09bf\u09ad\u09c7 \u09af\u09be\u0987\u0964 \u0985\u09b8\u09cd\u09aa\u09b7\u09cd\u099f \u09b8\u09cd\u09ac\u09b0 \u0997\u09b2\u09be\u09df \u0995\u09be\u0981\u099f\u09be, \u0986\u099f\u0995\u09be\u09df, \u098f\u0995\u09bf \u0985\u09ac\u09b8\u09cd\u09a5\u09be! \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u09b9\u09df\u09c7 \u09a6\u09be\u0981\u09dc\u09be\u0987 \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u09c7\u09b0 \u0986\u09dc\u09be\u09b2\u09c7\u0964 \u09b9\u09a4\u09be\u09b6-\u09a8\u09df\u09a8\u09c7 \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09ac\u09a8\u09cd\u09a6\u09bf \u099a\u0995\u09ae\u0995\u09c7 \u099f\u09be\u0987\u09b2\u09b8\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09c7 \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, -\u0997\u09cd\u09b0\u09bf\u09b2 \u09ac\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09a8\u09bf\u09b0 \u0996\u09cb\u09aa\u09c7 \u0996\u09cb\u09aa\u09c7 \u0996\u09a3\u09cd\u09a1 \u0996\u09a3\u09cd\u09a1 \u09a6\u09c7\u09ac\u09c0\u09a6\u09c2\u09b0\u09cd\u0997\u09be...<\/p>","published_at":"2020-12-07 13:55:00","published":1,"created_at":"2020-12-07 13:55:29","updated_at":"2020-12-07 14:04:59","metadata":null,"ginopane_blogtaxonomy_series_id":null,"seo_title":null,"seo_description":null,"seo_keywords":null,"canonical_url":null,"redirect_url":null,"robot_index":null,"robot_follow":null,"summary":"\u09aa\u09cd\u09b0\u09be\u099a\u09c0\u09a8 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7 \u0998\u09bf\u09b0\u09c7 \u0996\u09c7\u099f\u09c7\u0996\u09be\u0993\u09df\u09be \u09ae\u09be\u09a8\u09c1\u09b7\u0997\u09c1\u09b2\u09cb\u09b0 \u099b\u09cb\u099f\u09cd\u099f \u09aa\u09be\u09dc\u09be\u0964 \u0985\u09a4\u09bf\u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3! \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u099c\u09c0\u09ac\u09a8, \u09ae\u09be\u099f\u09bf \u09b8\u09a8\u09c7\u09b0 \u0998\u09b0\u09ac\u09be\u09dc\u09bf\u0964 \u09ae\u09be\u099d\u09c7 \u099f\u09bf\u09a8\u09c7\u09b0\u0993 \u0986\u099b\u09c7\u0964 \u09ac\u099f\u09ac\u09c3\u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09b0 \u09a8\u09bf\u099a\u09c7 \u0986\u09ae\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u0986\u09a8\u09a8\u09cd\u09a6-\u0989\u09ce\u09b8\u09be\u09b9 \u09ae\u09be\u0996\u09bf\u09df\u09c7! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf \u09ae\u09c2\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf \u0997\u09dc\u09be\u09b0 \u0995\u09be\u09b0\u09bf\u0997\u09b0! \u09a6\u09c7\u0996\u09bf, \u09ac\u09bf\u09aa\u09c1\u09b2 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0 \u0964 \u0995\u09c0 \u09a8\u09bf\u09aa\u09c1\u09a3 \u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09be! \u0986\u09ae\u09bf \u09af\u09a6\u09bf \u09aa\u09be\u09b0\u09a4\u09be\u09ae \u0993\u09ae\u09a8 \u0996\u09dc\u0995\u09c1\u099f\u09be \u099c\u09cb\u0997\u09be\u09dc, \u0993\u09ae\u09a8 \u0995\u09b0\u09c7\u0987 \u09ac\u09be\u0981\u09b6\u09c7\u09b0 \u0995\u099e\u09cd\u099a\u09bf \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09ae\u09c7\u09aa\u09c7 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964 \u09ae\u09be\u099f\u09bf\u09b0 \u09aa\u09cd\u09b0\u09b2\u09c7\u09aa\u0964 \u09ac\u09be\u09b0\u09ac\u09be\u09b0 \u099a\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u0993\r\n\u09ae\u09c1\u0996\u099f\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987 \u09b9\u09df\u09a8\u09be \u0986\u09b0! \u098f\u09ac\u09dc\u09cb-\u09a5\u09c7\u09ac\u09dc\u09cb\u0964 \u09aa\u09be\u09b0\u09bf\u09a8\u09be \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u09a4\u09c7\u0987\u0964","has_summary":true,"categories":[{"id":25,"name":"\u09b8\u0982\u09b8\u09cd\u0995\u09c3\u09a4\u09bf","slug":"culture","code":null,"description":"","parent_id":null,"nest_left":29,"nest_right":42,"nest_depth":0,"created_at":"2019-01-29 13:30:50","updated_at":"2019-02-12 14:15:34","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/culture","pivot":{"post_id":944,"category_id":25}},{"id":28,"name":"\u09b8\u09be\u09b9\u09bf\u09a4\u09cd\u09af","slug":"litrature","code":null,"description":"","parent_id":25,"nest_left":30,"nest_right":31,"nest_depth":1,"created_at":"2019-02-07 12:35:48","updated_at":"2019-03-30 13:00:16","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/litrature","pivot":{"post_id":944,"category_id":28}}],"featured_images":[{"id":1441,"disk_name":"5fcde6f159022380240906.jpg","file_name":"MaminulHaque_900.jpg","file_size":91997,"content_type":"image\/jpeg","title":null,"description":null,"field":"featured_images","sort_order":1441,"created_at":"2020-12-07 13:55:21","updated_at":"2020-12-07 13:55:29","path":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/storage\/app\/uploads\/public\/5fc\/de6\/f15\/5fcde6f159022380240906.jpg","extension":"jpg"}]} December 3rd pm 31 10:52pm


SUBSCRIBE TO NEWSLETTER

SUSCRIBETE